Γεια σας,
καταφέραμε για μία ακόμα φορά να κάνουμε την Ελλάδα να ακουστεί σε όλο τον κόσμο. Τελευταία φορά που το είχαμε πετύχει, ήταν το 2004 με τους Ολυμπιακούς Αγώνες και το Ευρωπαϊκό Κύπελλο ποδοσφαίρου. Βέβαια, ενδιάμεσα είχαμε κάνει μία προσπάθεια με τα "Νέα Δεκεμβριανά", αλλά όχι και τόσο επιτυχημένη.
Δυστυχώς, αυτή τη φορά οι ξένοι ακούν την "άλλη" πλευρά. Δεν ακούνε θετικά σχόλια για την διοργάνωση των αγώνων, αλλά αρνητικά σχόλια για την διαχείριση της οικονομίας. Όλοι οι Έλληνες γνωρίζαμε ότι είχαμε μία οικονομία που δεν θα μπορούσε για πολύ να καταναλώνει περισσότερα από όσα παράγει, υποθηκεύοντας το μέλλον των παιδιών μας. Ελπίζαμε όμως ότι πάντα θα προσπερνάμε τα εμπόδια με ποδοσφαιρικούς ελιγμούς και ευχολόγια.
Να που ήρθε η στιγμή να αποκαλυφθούμε. Να αποδείξουμε στους ξένους ότι τόσο καιρό γελάγαμε πίσω από την πλάτη τους και τους "καταφέρναμε" με τρικ που θα έκαναν και τον Γιούρι Γκέλερ να ζηλέψει. Βέβαια και εκείνοι (οι ξένοι) είχαν στο πίσω μέρος του μυαλού τους ότι κάτι δεν πάει καλά, όμως αφού τα νούμερα τους βόλευαν, δεν είχαν λόγω να αντιδράσουν.
Με το πρόβλημα της Ελληνικής οικονομίας, καταφέραμε να ταρακουνήσουμε την Ευρώπη. Το όραμα των Ευρωπαίων για Ενωμένη Ευρώπη, με κοινό νόμισμα και ισχυρή οικονομία, για πρώτη φορά κινδυνεύει να ναυαγήσει.
Η Γηραιά Ήπειρος, προσπαθώντας να αποδείξει το "γηραιά", έχει μετατραπεί σε ένα δυσκίνητο μηχανισμό, με μεγάλη γραφειοκρατία και τεράστια δόση "φιλοσοφίας". Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και ένα σωρό ακόμα Ευρωπαϊκά όργανα, λειτουργούν καθημερινά ως μέρος ενός μηχανισμού που δεν παράγει τίποτα.
Η οικονομική ένωση έχει ολοκληρωθεί και οι χώρες - μέλη απολαμβάνουν τα προνόμια της ενοποιημένης αγοράς και του κοινού νομίσματος. Όμως οι τοπικές - κρατικές οικονομίες έχουν αυτόνομη λειτουργία, διαφορετικές θέσεις, διαφορετικούς στόχους και εντελώς διαφορετικές απόψεις. Πως μπορεί λοιπόν να λειτουργήσει μία τέτοια ενοποίηση, βλέποντας πως όλα τα μέλη έχουν διαφορετικούς ρυθμούς και στόχους?
Ο πρώτος κανόνας που έχει θεσπίσει η Ευρώπη "των πολλών" είναι η δημοσιονομική σύγκλιση. Κάθε χώρα θα μπορεί να κάνει ότι θέλει (σχεδόν), αρκεί να μένει μέσα στα όρια των ελλειμμάτων και του δημοσίου χρέους. Αυτό όμως δεν είναι αρκετό. Μπορεί εσωτερικά η Ευρώπη να αποκτούσε μία ομοιογένεια, αλλά ο ανταγωνισμός δεν πρέπει να είναι εσωτερικός. Η Ευρώπη πρέπει να αποκτήσει εξωστρέφεια και να αντιμετωπίσει τους "άλλους" (ΗΠΑ, Κίνα, Ρωσία κλπ) ως ανταγωνιστές.
Στην πραγματικότητα, αυτό που έγινε ήταν μια απλούστευση των διαδικασιών, που ευνοεί όμως τις βιομηχανικές χώρες. Η Γερμανία (κυρίως), η Γαλλία και η Ιταλία, απέκτησαν ένα τεράστιο αγοραστικό κοινό, που δεν είχε να αντιμετωπίσει θέματα τελωνίων, ελέγχων και συναλλαγματικών διαφορών. Μπορούσαν να στέλνουν τα προϊόντα τους παντού ελεύθερα.
Αν όμως η Ευρώπη θέλει πραγματικά να θεωρείται ενοποιημένη, πρέπει να αντιληφθεί ότι για να έχουν δουλειά οι κατασκευαστές, πρέπει να έχουν λεφτά οι καταναλωτές. Με την πτώση των επιτοκίων και το άνοιγμα των τραπεζών σε διαθέσιμα κεφάλαια, ενισχύθηκε η αγοραστική δύναμη των καταναλωτών αλλά μόνο προσωρινά, μέσω του τραπεζικού λογαριασμού.
Οι Έλληνες για παράδειγμα, πήραν δάνεια, αγόρασαν τα Γερμανικά προϊόντα (αυτοκίνητα, κινητά, ηλεκτρονικά κα). Όμως αυτό δεν είναι υγιές. Η "κατασκευάστρια" Γερμανία μάζεψε τα χρήματα και η "καταναλώτρια" Ελλάδα έμεινε στεγνή.
Θεωρώ ότι εκτός από τα δημοσιονομικά κριτήρια, που αφορούν κυρίως την διαχείριση από τους πολιτικούς, η Ευρώπη πρέπει να βρει έναν τρόπο να ενωθεί και παραγωγικά ή οικονομικά σε όλους τους τομείς. Θα πρέπει τα αντισταθμιστικά μέτρα που παίρνει το δημόσιο για να αγοράσει φρεγάτες από την Γαλλία (για παράδειγμα), πρέπει να επεκταθούν περισσότερο. Όχι με την μορφή μέτρων, ούτε για τον ίδιο σκοπό. Πρέπει να υπάρξει υποστήριξη στα μικρά κράτη, ώστε να αυξήσουν την παραγωγική τους διαδικασία και να έχουν ένα μόνιμο και υγιή τρόπο εισροής χρημάτων. (Βέβαια έγινε κάτι τέτοιο με τα κοινοτικά πλαίσια στήριξης και το ΕΣΠΑ, όμως η κακή διαχείριση δεν επέτρεψε την σωστή και ολοκληρωμένη διανομή και απορρόφηση των κονδυλίων).
Η αρχική άρνηση ορισμένων (Γερμανία) να βοηθήσει την Ελλάδα, οφείλεται αποκλειστικά και μόνο σε πολιτικά κριτήρια. Όμως όταν το οικονομικά θέμα μπήκε στην μέση, τότε έγινε στροφή 180 μοιρών. Οι Γερμανοί συνειδητοποίησαν ότι είχαν πολλά "Ελληνικά χαρτιά". Αν η Ελλάδα έφτανε σε σημείο να πτωχεύσει, τότε τα χρήματα που θα έπρεπε να διαθέσουν για την διάσωση των Γερμανικών τραπεζών, ήταν περισσότερα από όσα είναι απαραίτητα για την διάσωση της Ελλάδας.
Η κρίση θα περάσει. Μπορεί να την πληρώσουμε ακριβά, αλλά θα περάσει. Το ζητούμενο όμως είναι να κερδίσουμε κάτι στον τομέα των γνώσεων ή των εμπειριών. Η Ευρώπη πρέπει να βρει ένα τρόπο να ενισχύσει την έννοια της "ένωσης". Πρέπει να ασκεί πολιτική και όχι να δίνει οδηγίες (που στην Ελλάδα κατά κανόνα δεν εφαρμόζουμε). Πρέπει να βρει έναν τρόπο να διατηρήσει το αυτοδιοίκητο των κρατών, έχοντας όμως αυξημένη επιρροή στην λήψη αποφάσεων. Πάνω από όλα όμως πρέπει να βρει έναν τρόπο να κάνει τους πολιτικούς της Ευρωπαίους και όχι πολιτικάντηδες του προηγούμενου αιώνα (και δεν αναφέρομαι μόνο στους Έλληνες πολιτικούς αλλά σε όλους τους Ευρωπαίους).
Διαφορετικά η Ευρώπη θα είναι αναγκασμένη να αντιμετωπίσει ξανά τα ίδια προβλήματα και να απαντήσει ξανά στους ίδιους προβληματισμούς. Θα είναι υποχρεωμένη να ενισχύει πάντα τους αδύναμους κρίκους με "άτακτες πολιτικές" και να αντιμετωπίζει τους κερδοσκόπους σε ανταρτοπόλεμο...
Σίγουρα στην Ελλάδα έχουν γίνει τεράστια πολιτικά λάθη. Σίγουρα, οι πολίτες έχουμε μεγάλο μερίδιο της ευθύνης για αυτά τα λάθη. Όμως πρέπει να γνωρίζουν οι Ευρωπαίοι ότι "σπαταλάμε" τεράστια ποσά σε εξοπλισμούς, από την Γερμανία και την Γαλλία κυρίως, για να φυλάμε τα Νοτιοανατολικά σύνορά τους. Οι διωκτικές αρχές, λιμενικό και αστυνομία, ξοδεύουν καθημερινά κεφάλαια για τους λαθρομετανάστες. Οι δικαστικές αρχές πληρώνουν καθημερινά τεράστια ποσά για τους φυλακισμένους λαθρομετανάστες. Δεν πρέπει να συμμετέχουν σε αυτά τα προβλήματα?
Εκτός από τον κοινό βηματισμό στα οικονομικά, η Ευρώπη δεν έχει καταφέρει να πείσει τους πολίτες της, ούτε για την πολιτική ενοποίηση. Δεν υπάρχει κοινή αντιμετώπιση της Τουρκίας που απειλεί καθημερινά παραβιάζοντας Ευρωπαϊκό εναέριο χώρο και θαλάσσια περιοχή. Δεν υπάρχει κοινή θέση για την εξωτερική πολιτική, ούτε και αρμόδιο όργανο που να την εκφράζει.
Πολλές οι προκλήσεις. Δεν μπορούμε να κατηγορούμε μόνο τους Έλληνες πολιτικούς. Το σύνολο των πολιτικών είναι "λίγο" για την αντιμετώπιση τέτοιων θεμάτων. Αγκυλωμένοι σε μικροκομματικές σκοπιμότητες και προσωπικές φιλοδοξίες, φαίνεται οι Ευρωπαίοι ηγέτες είναι πολύ πίσω από το όραμά τους... Η φιλοσοφία και ο οραματισμός, χωρίς έργο, δεν διαφέρει καθόλου απο το αποτέλεσμα της αδιαφορίας...
Σας ευχαριστώ,
Γιώργος Φακίτσας
καταφέραμε για μία ακόμα φορά να κάνουμε την Ελλάδα να ακουστεί σε όλο τον κόσμο. Τελευταία φορά που το είχαμε πετύχει, ήταν το 2004 με τους Ολυμπιακούς Αγώνες και το Ευρωπαϊκό Κύπελλο ποδοσφαίρου. Βέβαια, ενδιάμεσα είχαμε κάνει μία προσπάθεια με τα "Νέα Δεκεμβριανά", αλλά όχι και τόσο επιτυχημένη.
Δυστυχώς, αυτή τη φορά οι ξένοι ακούν την "άλλη" πλευρά. Δεν ακούνε θετικά σχόλια για την διοργάνωση των αγώνων, αλλά αρνητικά σχόλια για την διαχείριση της οικονομίας. Όλοι οι Έλληνες γνωρίζαμε ότι είχαμε μία οικονομία που δεν θα μπορούσε για πολύ να καταναλώνει περισσότερα από όσα παράγει, υποθηκεύοντας το μέλλον των παιδιών μας. Ελπίζαμε όμως ότι πάντα θα προσπερνάμε τα εμπόδια με ποδοσφαιρικούς ελιγμούς και ευχολόγια.
Να που ήρθε η στιγμή να αποκαλυφθούμε. Να αποδείξουμε στους ξένους ότι τόσο καιρό γελάγαμε πίσω από την πλάτη τους και τους "καταφέρναμε" με τρικ που θα έκαναν και τον Γιούρι Γκέλερ να ζηλέψει. Βέβαια και εκείνοι (οι ξένοι) είχαν στο πίσω μέρος του μυαλού τους ότι κάτι δεν πάει καλά, όμως αφού τα νούμερα τους βόλευαν, δεν είχαν λόγω να αντιδράσουν.
Με το πρόβλημα της Ελληνικής οικονομίας, καταφέραμε να ταρακουνήσουμε την Ευρώπη. Το όραμα των Ευρωπαίων για Ενωμένη Ευρώπη, με κοινό νόμισμα και ισχυρή οικονομία, για πρώτη φορά κινδυνεύει να ναυαγήσει.
Η Γηραιά Ήπειρος, προσπαθώντας να αποδείξει το "γηραιά", έχει μετατραπεί σε ένα δυσκίνητο μηχανισμό, με μεγάλη γραφειοκρατία και τεράστια δόση "φιλοσοφίας". Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και ένα σωρό ακόμα Ευρωπαϊκά όργανα, λειτουργούν καθημερινά ως μέρος ενός μηχανισμού που δεν παράγει τίποτα.
Η οικονομική ένωση έχει ολοκληρωθεί και οι χώρες - μέλη απολαμβάνουν τα προνόμια της ενοποιημένης αγοράς και του κοινού νομίσματος. Όμως οι τοπικές - κρατικές οικονομίες έχουν αυτόνομη λειτουργία, διαφορετικές θέσεις, διαφορετικούς στόχους και εντελώς διαφορετικές απόψεις. Πως μπορεί λοιπόν να λειτουργήσει μία τέτοια ενοποίηση, βλέποντας πως όλα τα μέλη έχουν διαφορετικούς ρυθμούς και στόχους?
Ο πρώτος κανόνας που έχει θεσπίσει η Ευρώπη "των πολλών" είναι η δημοσιονομική σύγκλιση. Κάθε χώρα θα μπορεί να κάνει ότι θέλει (σχεδόν), αρκεί να μένει μέσα στα όρια των ελλειμμάτων και του δημοσίου χρέους. Αυτό όμως δεν είναι αρκετό. Μπορεί εσωτερικά η Ευρώπη να αποκτούσε μία ομοιογένεια, αλλά ο ανταγωνισμός δεν πρέπει να είναι εσωτερικός. Η Ευρώπη πρέπει να αποκτήσει εξωστρέφεια και να αντιμετωπίσει τους "άλλους" (ΗΠΑ, Κίνα, Ρωσία κλπ) ως ανταγωνιστές.
Στην πραγματικότητα, αυτό που έγινε ήταν μια απλούστευση των διαδικασιών, που ευνοεί όμως τις βιομηχανικές χώρες. Η Γερμανία (κυρίως), η Γαλλία και η Ιταλία, απέκτησαν ένα τεράστιο αγοραστικό κοινό, που δεν είχε να αντιμετωπίσει θέματα τελωνίων, ελέγχων και συναλλαγματικών διαφορών. Μπορούσαν να στέλνουν τα προϊόντα τους παντού ελεύθερα.
Αν όμως η Ευρώπη θέλει πραγματικά να θεωρείται ενοποιημένη, πρέπει να αντιληφθεί ότι για να έχουν δουλειά οι κατασκευαστές, πρέπει να έχουν λεφτά οι καταναλωτές. Με την πτώση των επιτοκίων και το άνοιγμα των τραπεζών σε διαθέσιμα κεφάλαια, ενισχύθηκε η αγοραστική δύναμη των καταναλωτών αλλά μόνο προσωρινά, μέσω του τραπεζικού λογαριασμού.
Οι Έλληνες για παράδειγμα, πήραν δάνεια, αγόρασαν τα Γερμανικά προϊόντα (αυτοκίνητα, κινητά, ηλεκτρονικά κα). Όμως αυτό δεν είναι υγιές. Η "κατασκευάστρια" Γερμανία μάζεψε τα χρήματα και η "καταναλώτρια" Ελλάδα έμεινε στεγνή.
Θεωρώ ότι εκτός από τα δημοσιονομικά κριτήρια, που αφορούν κυρίως την διαχείριση από τους πολιτικούς, η Ευρώπη πρέπει να βρει έναν τρόπο να ενωθεί και παραγωγικά ή οικονομικά σε όλους τους τομείς. Θα πρέπει τα αντισταθμιστικά μέτρα που παίρνει το δημόσιο για να αγοράσει φρεγάτες από την Γαλλία (για παράδειγμα), πρέπει να επεκταθούν περισσότερο. Όχι με την μορφή μέτρων, ούτε για τον ίδιο σκοπό. Πρέπει να υπάρξει υποστήριξη στα μικρά κράτη, ώστε να αυξήσουν την παραγωγική τους διαδικασία και να έχουν ένα μόνιμο και υγιή τρόπο εισροής χρημάτων. (Βέβαια έγινε κάτι τέτοιο με τα κοινοτικά πλαίσια στήριξης και το ΕΣΠΑ, όμως η κακή διαχείριση δεν επέτρεψε την σωστή και ολοκληρωμένη διανομή και απορρόφηση των κονδυλίων).
Η αρχική άρνηση ορισμένων (Γερμανία) να βοηθήσει την Ελλάδα, οφείλεται αποκλειστικά και μόνο σε πολιτικά κριτήρια. Όμως όταν το οικονομικά θέμα μπήκε στην μέση, τότε έγινε στροφή 180 μοιρών. Οι Γερμανοί συνειδητοποίησαν ότι είχαν πολλά "Ελληνικά χαρτιά". Αν η Ελλάδα έφτανε σε σημείο να πτωχεύσει, τότε τα χρήματα που θα έπρεπε να διαθέσουν για την διάσωση των Γερμανικών τραπεζών, ήταν περισσότερα από όσα είναι απαραίτητα για την διάσωση της Ελλάδας.
Η κρίση θα περάσει. Μπορεί να την πληρώσουμε ακριβά, αλλά θα περάσει. Το ζητούμενο όμως είναι να κερδίσουμε κάτι στον τομέα των γνώσεων ή των εμπειριών. Η Ευρώπη πρέπει να βρει ένα τρόπο να ενισχύσει την έννοια της "ένωσης". Πρέπει να ασκεί πολιτική και όχι να δίνει οδηγίες (που στην Ελλάδα κατά κανόνα δεν εφαρμόζουμε). Πρέπει να βρει έναν τρόπο να διατηρήσει το αυτοδιοίκητο των κρατών, έχοντας όμως αυξημένη επιρροή στην λήψη αποφάσεων. Πάνω από όλα όμως πρέπει να βρει έναν τρόπο να κάνει τους πολιτικούς της Ευρωπαίους και όχι πολιτικάντηδες του προηγούμενου αιώνα (και δεν αναφέρομαι μόνο στους Έλληνες πολιτικούς αλλά σε όλους τους Ευρωπαίους).
Διαφορετικά η Ευρώπη θα είναι αναγκασμένη να αντιμετωπίσει ξανά τα ίδια προβλήματα και να απαντήσει ξανά στους ίδιους προβληματισμούς. Θα είναι υποχρεωμένη να ενισχύει πάντα τους αδύναμους κρίκους με "άτακτες πολιτικές" και να αντιμετωπίζει τους κερδοσκόπους σε ανταρτοπόλεμο...
Σίγουρα στην Ελλάδα έχουν γίνει τεράστια πολιτικά λάθη. Σίγουρα, οι πολίτες έχουμε μεγάλο μερίδιο της ευθύνης για αυτά τα λάθη. Όμως πρέπει να γνωρίζουν οι Ευρωπαίοι ότι "σπαταλάμε" τεράστια ποσά σε εξοπλισμούς, από την Γερμανία και την Γαλλία κυρίως, για να φυλάμε τα Νοτιοανατολικά σύνορά τους. Οι διωκτικές αρχές, λιμενικό και αστυνομία, ξοδεύουν καθημερινά κεφάλαια για τους λαθρομετανάστες. Οι δικαστικές αρχές πληρώνουν καθημερινά τεράστια ποσά για τους φυλακισμένους λαθρομετανάστες. Δεν πρέπει να συμμετέχουν σε αυτά τα προβλήματα?
Εκτός από τον κοινό βηματισμό στα οικονομικά, η Ευρώπη δεν έχει καταφέρει να πείσει τους πολίτες της, ούτε για την πολιτική ενοποίηση. Δεν υπάρχει κοινή αντιμετώπιση της Τουρκίας που απειλεί καθημερινά παραβιάζοντας Ευρωπαϊκό εναέριο χώρο και θαλάσσια περιοχή. Δεν υπάρχει κοινή θέση για την εξωτερική πολιτική, ούτε και αρμόδιο όργανο που να την εκφράζει.
Πολλές οι προκλήσεις. Δεν μπορούμε να κατηγορούμε μόνο τους Έλληνες πολιτικούς. Το σύνολο των πολιτικών είναι "λίγο" για την αντιμετώπιση τέτοιων θεμάτων. Αγκυλωμένοι σε μικροκομματικές σκοπιμότητες και προσωπικές φιλοδοξίες, φαίνεται οι Ευρωπαίοι ηγέτες είναι πολύ πίσω από το όραμά τους... Η φιλοσοφία και ο οραματισμός, χωρίς έργο, δεν διαφέρει καθόλου απο το αποτέλεσμα της αδιαφορίας...
Σας ευχαριστώ,
Γιώργος Φακίτσας
Η Αμερική είναι ένα μεγάλο φιλικό σκυλί σε ένα μικρό δωμάτιο. Κάθε φορά που κουνάει την ουρά του διαλύει ένα έπιπλο. Arnold Toynbee, 1889-1975, Βρετανός ιστορικός
Πολύ ωραίο άρθρο. Εξαιρετικό.
ΑπάντησηΔιαγραφή